To bardzo ważna funkcja, ale czym ona właściwie jest i jak działa?

Lepkość można najlepiej przetłumaczyć jako „lepkość” lub „gęstość”. Smar o wyższej lepkości jest bardziej lepki – a zatem gęstszy – niż smar o niższej lepkości. Lepkość jest wielkością występującą w wariancie dynamicznym i kinematycznym, które omówimy bardziej szczegółowo w dalszej części tekstu. Jednostką lepkości dynamicznej jest milipaskal sekunda (mPa s) lub bardziej powszechny centypuaz (cP). Lepkość kinematyczna jest wyrażana w układzie SI w milimetrach kwadratowych na sekundę (mm²/s) lub w bardziej znanych centystoksach (cSt).

Czym jest lepkość?

Lepkość opisuje wewnętrzne siły tarcia między warstwami cieczy, które przesuwają się względem siebie. Im wyższe siły tarcia, tym trudniej jest cieczy płynąć, co oznacza, że ​​jest ona bardziej lepka – innymi słowy, im wyższa jest jej lepkość. Przy niższych siłach tarcia ciecz płynie łatwiej, a lepkość jest niższa. Ważne jest, aby pamiętać, że lepkość środka smarnego nie jest stałą właściwością; zmienia się w zależności od temperatury.

W przypadku środków smarnych lepkość, wraz ze wskaźnikiem lepkości, jest kluczowym parametrem. Smar nie może stać się zbyt rzadki w normalnych temperaturach roboczych, ponieważ utraciłby swój film smarny i nie zapewniłby odpowiedniej ochrony. Jednocześnie nie powinien być zbyt gęsty, ponieważ spowodowałoby to niepotrzebne tarcie wewnętrzne. Ponieważ lepkość zależy od temperatury i jest uwarunkowana jakością oleju (w tym cząsteczkami i produktami degradacji), wybór środka smarnego o właściwej lepkości wymaga specjalistycznej wiedzy.

Lepkość dynamiczna i kinematyczna

• Lepkość dynamiczna opisuje siłę potrzebną do wytworzenia przepływu środka smarnego, tj. siłę konieczną do pokonania wewnętrznych sił tarcia. Jest również znana jako lepkość bezwzględna.
• Lepkość kinematyczna opisuje, jak szybko środek smarny płynie, gdy zostanie przyłożona określona siła. Wartość ta jest obliczana przez podzielenie lepkości dynamicznej przez gęstość środka smarnego. W istocie lepkość kinematyczna jest stosunkiem lepkości do gęstości. Fakt, że lepkość kinematyczna jest najczęściej stosowana, ma historyczne uzasadnienie.

Klasy lepkości

Lepkość przemysłowych środków smarnych jest definiowana w klasyfikacjach lepkości ISO, które mierzą lepkość w temperaturze 40°C, typowej temperaturze roboczej. Na przykład środek smarny o klasie ISO VG 68 ma lepkość 68 cSt w temperaturze 40°C z marginesem ±10%. Istnieją również inne normy, takie jak AGMA dla przemysłowych olejów przekładniowych i SAE dla zastosowań motoryzacyjnych, z oddzielnymi klasyfikacjami dla olejów silnikowych i przekładniowych.

Ważne jest, aby zrozumieć, że klasy te nie są wskaźnikiem jakości oleju jako środka smarnego, ani nie uwzględniają lepkości w temperaturach innych niż 40°C. Dlatego określenie prawidłowej klasy lepkości jest tylko częścią procesu; doświadczenie i wiedza są niezbędne przy dokonywaniu właściwego wyboru.

Wskaźnik lepkości

Jeszcze ważniejszy od lepkości jest wskaźnik lepkości. Wskaźnik ten wskazuje, jak bardzo lepkość zmienia się wraz ze zmianami temperatury. Smar o niskim wskaźniku lepkości szybko stanie się rzadszy lub gęstszy przy niewielkich zmianach temperatury, co spowoduje ograniczoną wydajność w różnych temperaturach roboczych. Wyższy wskaźnik lepkości oznacza, że ​​lepkość pozostaje bardziej stabilna w szerszym zakresie temperatur, co jest często pożądane w zmiennych warunkach.

Znaczenie lepkości w środkach smarnych

Lepkość i wskaźnik lepkości są bezpośrednimi wskaźnikami wydajności środka smarnego. Smary o niskiej lepkości, podobne do wody, są często stosowane w niskich temperaturach, przy niższych obciążeniach i niższych prędkościach obrotowych, na przykład w układach hydraulicznych. Smary o wysokiej lepkości lepiej nadają się do zastosowań o dużym obciążeniu, takich jak skrzynie biegów i inne silnie obciążone elementy przemysłowe.

Wybór właściwego środka smarnego o odpowiedniej lepkości i wskaźniku lepkości zależy od różnych czynników. W przypadku nowych zastosowań lub rozwiązywania problemów zaleca się zasięgnięcie porady eksperta, biorąc pod uwagę wszystkie aspekty, w tym wzorce obciążeń, czynniki środowiskowe i wymogi bezpieczeństwa.

Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową poradę dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb.