7 preventieve strategieën om statische afscheiding of “bloeden” te voorkomen

Een smeervet bestaat uit drie elementen: de synthetische of minerale basisolie (70 – 95%), verdikkers (5 – 30%) en additieven. De laatste groep geeft het smeervet zijn specifieke eigenschappen en is altijd opgelost in de basisolie.

Wanneer smeermiddelen, zoals oliën en vetten, in rust zijn (zonder beweging of belasting), kunnen hun vloeibare componenten zich scheiden van de verdikkers of additieven. Dit fenomeen, bekend als statische afscheiding of bloeden, komt vaak voor tijdens de opslag of bij langdurige stilstand van machines. Wanneer smeervetten gaan ‘bloeden’, betekent dit dat ze een deel van de basisolie verliezen. Omdat hierin echter de additieven zitten, verliest het vet een belangrijk deel van zijn eigenschappen en zal daardoor niet meer zijn beoogde functie kunnen vervullen.

Als smeermiddelen hun consistentie verliezen en een deel van hun vloeibare inhoud zich afscheidt, vermindert dit de effectiviteit. De mate van "afscheiding" wordt gemeten als het percentage olie dat zich scheidt van het totale vet. Een afscheiding van 1% tot 5% is acceptabel voor de meeste toepassingen, maar als dit meer dan 10% is, kan dit wijzen op stabiliteitsproblemen in het smeermiddel. Factoren zoals temperatuur, het type verdikker en de viscositeit van de basisolie hebben invloed op deze scheiding. Omroeren helpt niet. Tóch gebruiken ook niet - integendeel zelfs, het zal dan grote schade toebrengen aan machines.

Het niet voorkomen van statische afscheiding kan leiden tot ernstige problemen, zoals verhoogde slijtage, oververhitting, hogere onderhoudskosten en een kortere levensduur van de apparatuur. 

Om dit te vermijden, is het essentieel om hoogwaardige smeermiddelen te gebruiken, het juiste product te kiezen voor de bedrijfsomstandigheden en goede onderhoudspraktijken te volgen.
 

Welke strategieën kun je volgen om statische afscheiding in de smering te voorkomen?

1. Kies het juiste smeermiddel:

Selecteer een smeermiddel dat specifiek is samengesteld om beter bestand te zijn tegen fase-afscheiding. Sommige smeermiddelen bevatten specifieke additieven die de stabiliteit van het product verbeteren en statische afscheiding helpen voorkomen. Antioxidanten, anti-schuimmiddelen of stabilisatoren kunnen nuttig zijn bij kritieke toepassingen waar het smeermiddel onder druk staat.

2. Controleer de kwaliteit van de verdikker:

Smeermiddelen, vooral vetten, gebruiken verdikkers om hun consistentie te behouden. Als de verdikker van lage kwaliteit is, is de kans op statische afscheiding groter. Daarom is het noodzakelijk vetten te gebruiken met een stabiel verdikkingssysteem, zoals lithium of calciumcomplexen, die een goede weerstand bieden tegen oliescheiding.

3. Zorg voor optimale bewaring:

Onjuiste opslag kan ook statische afscheiding bevorderen. Extreme temperaturen kunnen de scheiding van olie en verdikker in vetten versnellen. Het is dus van groot belang om smeermiddelen te bewaren in koele, droge ruimtes, vrij van grote temperatuurschommelingen.

4. Voorkom verontreiniging:

Verontreiniging van smeermiddelen met water, stof of andere componenten kan de stabiliteit van het product beïnvloeden en het risico op afscheiding verhogen. Daarom moeten smeerpunten en smeerapparatuur schoon zijn voordat smeermiddel wordt aangebracht.

5. Controleer de bedrijfsomstandigheden van de machines:

Factoren zoals temperatuur, druk en mechanische belasting kunnen de stabiliteit van het smeermiddel beïnvloeden. Het is belangrijk om deze omstandigheden te monitoren en, indien nodig, de keuze van het smeermiddel aan te passen aan de operationele vereisten om statische afscheiding te voorkomen.

6. Op tijd vervangen of onderhouden van het smeermiddel:

Smeermiddel kan na verloop van tijd afbreken, wat het risico op statische afscheiding vergroot. De kans op dit fenomeen neemt toe naarmate het smeermiddel ouder wordt. Het is belangrijk om een onderhoudsplan te hebben dat een periodieke vervanging van het smeermiddel omvat, vooral bij kritieke apparatuur.

7. Voer periodieke tests van het smeermiddel uit:

Door regelmatig smeermiddelanalyses uit te voeren, kun je de kwaliteit beoordelen en vaststellen of er fase-afscheiding heeft plaatsgevonden. Dit stelt je in staat om proactief op te treden als het smeermiddel tekenen van degradatie of instabiliteit vertoont.
 

Welke smeermiddelen zijn het beste om statische afscheiding te voorkomen? 

Het is belangrijk om smeermiddelen van hoge kwaliteit te kiezen met specifieke eigenschappen die fase-afscheiding voorkomen. Dit betekent dat de vloeibare componenten niet weglekken wanneer het smeermiddel in rust is. De volgende typen smeermiddelen zijn het meest effectief in het voorkomen van statische afscheiding:

Vetten met stabiele verdikkers:

• Lithiumvetten: deze op lithiumzeep gebaseerde vetten zijn een van de meest voorkomende en stabiele vetten. Ze hebben een goede weerstand tegen oliescheiding, vooral onder normale temperatuur- en drukomstandigheden.
   
• Lithiumcomplexvetten: dit type vet biedt betere thermische stabiliteit en weerstand tegen afscheiding dan conventionele lithiumvetten, wat het ideaal maakt voor zwaardere bedrijfsomstandigheden.
   
• Calciumcomplexvetten: deze vetten zijn zeer resistent tegen statische afscheiding en hebben een uitstekende oliebehoudcapaciteit, zelfs bij hoge temperaturen. Ze bieden ook een goede weerstand tegen water, wat ze geschikt maakt voor vochtige omgevingen.

Smeermiddelen met anti-slijtage en stabilisator-additieven:

• Smeermiddelen met antioxidanten: deze additieven helpen de afbraak van het smeermiddel te voorkomen, wat bijdraagt aan langdurige stabiliteit en een vermindering van statische afscheiding.
   
• Additieven voor verdikkers en stabilisatoren: sommige smeermiddelen bevatten additieven die specifiek zijn ontworpen om de stabiliteit van het smeermiddel te vergroten en fase-afscheiding te voorkomen. Deze additieven verbeteren het vermogen van het smeermiddel om een homogene structuur te behouden, zelfs tijdens lange opslagperiodes.
   

Synthetische smeermiddelen:

• Synthetische vetten en oliën: synthetische smeermiddelen, zoals op basis van polyolesters (POE) of polyalphaolefinen (PAO), bieden een betere thermische en chemische stabiliteit dan minerale smeermiddelen. Ze zijn beter bestand tegen oxidatie en afbraak, wat het risico op statische afscheiding verkleint. Ze worden sterk aanbevolen voor toepassingen die hoge stabiliteit vereisen, zoals in extreme temperaturen of bij kritieke apparatuur. Daarnaast kunnen synthetische oliën worden gemengd met andere olietypen om de prestaties van het smeermiddel te optimaliseren.

Smeermiddelen met hoge viscositeit:

• Smeermiddelen met een hogere viscositeit zijn doorgaans stabieler en minder vatbaar voor fase-afscheiding. Ze worden ingezet bij toepassingen met extreem zware belasting met lage toerentallen. Voor toepassingen waar dit mogelijk is, kan het gebruik van een smeermiddel met een hogere viscositeit een goede oplossing zijn om statische afscheiding te voorkomen.

Polymeer-gebaseerde vetten:

• Vetten met polymeerverdikkers: de polymeren die worden gebruikt als verdikkers in sommige vetten kunnen hun vermogen om olie vast te houden verbeteren en statische afscheiding tegengaan. Deze vetten zijn vaak zeer stabiel, zelfs onder hoge belasting of bij schommelende temperaturen.

Waterbestendige vetten:

• Vet op basis van calcium- of aluminiumzeep: deze vetten zijn bijzonder effectief in vochtige omgevingen, omdat ze een hoge waterbestendigheid en weerstand tegen oliescheiding hebben. Dit vermindert ook het risico op statische afscheiding in omstandigheden waarin water het proces zou kunnen versnellen.

Het voorkomen van statische afscheiding in de smering vereist een combinatie van goede praktijken bij de selectie, opslag, toepassing en onderhoud van het smeermiddel. Door de juiste maatregelen te nemen bij de keuze van het smeermiddel en het in optimale conditie te houden, kan het risico op statische afscheiding aanzienlijk worden verminderd, wat de levensduur van de machines verlengt. De sleutel ligt in het kiezen van producten die langdurige stabiliteit bieden en zijn geformuleerd om de specifieke bedrijfs- en omgevingsomstandigheden van je apparatuur te weerstaan.