Waarom falen lagers en aandrijvingen, zelfs wanneer zij op tijd worden gesmeerd?
De 6 functies van een smeermiddel: werking en voordelen
Verschillende onderzoeken tonen aan dat 40 tot 50% van alle voortijdige lageruitvallen direct kan worden teruggevoerd op onjuiste of verontreinigde smering. Ook het energieverlies is aanzienlijk: naar schatting gaat wereldwijd circa 20% van het elektriciteitsverbruik verloren door onnodige wrijving.
De reden? Een smeermiddel heeft meer taken dan enkel het verminderen van wrijving. Wanneer één van deze functies faalt, zullen er onvermijdelijk problemen ontstaan.
| Functie | Wat het doet | Specifiek belangrijk voor |
|---|---|---|
| 1. Frictiereductie | Vormt een filmlaag en voorkomt metaal-op-metaalcontact → minder warmteontwikkeling en energieverlies | Alle roterende componenten (lagers, tandwielen, kettingen) |
| 2. Beperkt slijtage | Biedt bescherming tegen piekbelastingen en tegen adhesieve en abrasieve slijtage | Lagers, glijlagers en kettingen |
| 3. Voert warmte af | Voert warmte af uit zwaarbelaste zones | Tandwielkasten en circulatiesystemen |
| 4. Beheerst verontreiniging | Voert vuil en vocht af (bij olie) of kapselt het in (bij vet) | Lagers, open aandrijvingen en kettingen |
| 5. Voorkomt corrosie en oxidatie | Vormt een barrière tegen vocht, zuurstof en chemicaliën | Lagers in vochtige omgevingen, kettingen, food- en farmaceutische toepassingen |
| 6. Dicht af tegen binnendring van verontreinigingen | Vormt een barrière tegen stof, vuil en vocht | Lagers, afdichtingen en buitentoepassingen |
| 7. Draagt vermogen over | Draagt druk en energie over via de vloeistof | Hydraulische systemen en transmissies |
De uitdagingen van moderne smering
De zes functies van een smeermiddel zijn goed bekend, maar de omstandigheden waarin deze moeten presteren worden steeds veeleisender:
Hogere belastingen en snelheden
Compacte machines met hogere specifieke belastingen en temperaturen maken de smeerfilm kwetsbaarder.
Strengere reinigings- en hygiëne-eisen
Met name in de food- en farmaceutische industrie worden smeerfilms steeds vaker blootgesteld aan intensieve en agressieve reinigingsprocessen.
Wet- en regelgeving
Stoffen zoals PFAS, PTFE en microplastics staan wereldwijd onder toenemende druk en regelgeving.
Onjuiste of ongecontroleerde smeerpraktijken
Over- of ondersmering, het mengen van incompatibele producten, of het overslaan van smerpunten blijven veelvoorkomende oorzaken van storingen.
Gebrek aan eigenaarschap in smeeronderhoud
Wanneer smering wordt gezien als 'slechts een taak' in plaats van een cruciale factor voor betrouwbaarheid, blijven problemen bestaan.
Geen KPI's voor het sturen van smeerprogramma's
Zonder duidelijke meetpunten is het onmogelijk te beoordelen hoe smering wordt beheerd of om smeeracties direct te koppelen aan de betrouwbaarheid van installaties.
Inzicht in het gedrag van smeerfilms binnen de grens-, gemengde en hydrodynamische regimes is essentieel om deze uitdagingen aan te pakken.
Toepassing in de praktijk
Hoe de functies van een smeermiddel tot uiting komen, hangt af van de toepassing:
- Lagers → vaak gevoelig voor vorontreiniging en vocht. Functies: slijtage beperken, verontreiniging beheersen en afdichten zijn het meest kritisch.
- Tandwielkasten → vereisen vooral warmteafvoer en een stabiele viscositeit. Functies frictiereductie en warmte afvoer domineren.
- Hydraulische systemen → richten zich op het efficiënt overbrengen van vermogen met minimale verliezen. De functie 'vermogen overdragen' is hierbij essentieel.
Praktijkvoorbeeld
In een ventilatorlager werden hoge bedrijfstemperaturen en voortijdige schade vastgesteld. De oorzaak bleek tweeledig:
- Een ongeschikt vet dat de belasting en temperatuur niet kon weerstaan
- Onjuiste en ongecontroleerde smeerpraktijken
De oplossing:
De installatie werd voorzien van een single-point lubricator gevuld met Interflon Grease MP2/3.
Voor & Na
Zes maanden later draait het lager nog steeds betrouwbaar, met stabiele bedrijfstemperaturen die duidelijk zichtbaar zijn op de thermografische beelden.
Conventionele smeermiddelen verliezen vaak hun werking onder hoge belastingen of tijdens intensieve reiniging. De MicPol®-technologie van Interflon biedt daarentegen een sterkere filmsterkte en uitstekende hechting, waardoor kritieke functies zoals slijtagebescherming en corrosieweerstand behouden blijven.
Het juiste schone smeermiddel, in de juiste hoeveelheid, op het juiste moment - dát is de sleutel tot succes.
Conclusie
Smeermiddelen vormen geen kleine kostenpost, maar een bepalende factor voor betrouwbaarheid en efficiëntie. Hun functies, van het verminderen van wrijving, tot het beheersen van verontreiniging, zijn essentieel voor stabiele prestaties en een langere levensduur van componenten.
Nu machines steeds efficienter en duurzamer moeten presteren, nemen ook de eisen aan smeermiddelen verder toe. Tegelijkertijd ontbreekt het in veel smeerprogramma's nog aan structuur:
- Onjuiste en ongecontroleerde smeerpraktijken blijven bestaan
- Eigenaarschap is vaak onduidelijk
- Geen KPI's om smeerprogramma's te sturen
Deze veeleisende omstandigheden vragen om meer dan conventionele smering.
Daarom is Interflon's MicPol®-technologie ontwikkeld. Zo wordt de smeerfilm versterkt, zodat kritieke functies effectief blijven, zelfs onder hoge belasting, agressieve reiniging of verlengde smeerintervallen. Met onze PFAS-vrije oplossingen kunnen bedrijven bovendien voldoen aan toekomstige eisen op het gebied van regelgeving en duurzaamheid.
👉 Wilt u weten welke functies en smeerpraktijken het belangrijkst zijn binnen uw machines? Onze technisch adviseurs analyseren graag uw smeerprogramma, helpen bij het definieren van de juiste KPI's en ondersteunen u bij het waarborgen van langdurige betrouwbaarheid.